Kripto ve Web3'te İnsan Hakları: Geleceği Yeniden Tasarlamak

Human.Tech'in kurucu ortağı Shady El Damaty tarafından kaleme alınan bu görüş yazısı, kripto ve Web3 dünyasında yaşanan güvensizlik krizine dikkat çekiyor. Yazıda, hızla gelişen teknolojilerin, insan hakları ve özgürlüklerini göz ardı eden bir yaklaşımla ilerlediği belirtiliyor. Özellikle kripto para ve merkeziyetsiz kimlik çözümlerinin potansiyeline rağmen, gözetim, merkezileşme ve gücü elinde tutan araçların hakimiyetine karşı uyarılar yapılıyor.

Yazıda, dijital hakların tanımlanması sürecinde, kamuoyunun katılımı olmadan kararlar alındığına dikkat çekilerek, insan haklarının kripto sistemlerine entegre edilmesinin bir zorunluluk olduğu vurgulanıyor. Self-custody, evrensel kişisellik ve gizlilik gibi temel ilkelerin, teknolojinin ayrılmaz bir parçası haline getirilmesi gerektiği savunuluyor. Özellikle self-custody konusunda, kullanıcı dostu olmayan ve karmaşık arayüzlere sahip çözümlerin, gerçek kullanıcı yetkilendirmeyi sağlamadığı belirtiliyor. Yeni nesil custody çözümlerinin, güvenlik, basitlik ve egemenliği dengelemesi gerektiği ifade ediliyor.

Makalede ayrıca, AI ve botların giderek daha gerçekçi hale gelmesiyle birlikte, insan olduğumuzu kanıtlamanın giderek zorlaştığına dikkat çekiliyor. Devlet destekli biyometrik kimlik sistemlerinin ve kurumsal yetkilendirme sistemlerinin riskleri vurgulanırken, gizliliği koruyan merkeziyetsiz sistemlerin gerekliliği belirtiliyor. Gizliliğin, isteğe bağlı bir özellik değil, varsayılan bir hak olması gerektiği savunuluyor. Web3'ün, veri toplama, şifreleme ve veri kullanımında otonomiyi koruyarak, gizliliği ön planda tutması gerektiği vurgulanıyor.

Yazının sonunda, etik çerçevelerin kötüye kullanılma riskine rağmen, sistemlere değerlerin entegre edilmesinden vazgeçilmemesi gerektiği belirtiliyor. Şeffaf sistem tasarımı, açık yönetişim ve çoğulcu hizalama mekanizmalarının, bu riski azaltabileceği ifade ediliyor. Sonuç olarak, Web3'ün potansiyelinin, ancak insan haklarının protokol katmanına bilinçli olarak entegre edilmesiyle gerçekleşebileceği vurgulanıyor.